Menşe; bir eşyanın ekonomik milletini ifade eder.
- Eşyanın ithalatı esnasında gümrük vergilerinin hesaplanması,
- Ticaret Politikası Önlemlerinin uygulanması,
- Dış ticarete ilişkin istatistiki verilerin tutulması, açısından önem taşımaktadır.
•4458 Sayılı Gümrük Kanunu –Madde 18‘de menşei aşağıdaki gibi tanımlar;
1. Tümüyle bir ülkede elde edilen veya üretilen eşya, o ülke menşelidir.
2. Tümüyle bir ülkede elde edilen veya üretilen eşya ifadesinden;
a) O ülkede çıkartılan madencilik ürünleri,
b) O ülkede toplanan bitkisel ürünler,
c) O ülkede doğan ve yetiştirilen canlı hayvanlar,
d) O ülkede yetiştirilen canlı hayvanlardan elde edilen ürünler,
e) O ülkede tutulan ve avlanan balıkçılık ve avcılık ürünleri,
f) O ülkede kayıtlı veya tescilli olup, o ülkenin bandırasını taşıyan araçlar tarafından herhangi bir ülkenin kara suları dışındaki denizlerden çıkartılan av ürünleri ve diğer deniz ürünleri,19
g) Söz konusu ülkede kayıtlı ya da tescilli olan ve ülkenin bandırasını taşıyan, fabrika gemilerde (f) bendinde öngörülen ürünlerden elde edilen eşya,
h) O ülkenin kara suları dışındaki denizlerin dibinden ya da deniz dibindeki toprağın altından münhasır işletme hakkına sahip olarak o ülke tarafından çıkartılan ürünler,
ı) Sadece hammadde elde etmek için o ülkede toplanan, imalat işlemlerinden veya kullanım kalıntılarından elde edilen atık ve artıklar,
j) Yukarıdaki bentlerde sayılan eşyadan üretimin herhangi bir aşamasında elde edilen eşya ile bunların türevlerinden elde edilen eşya,
anlaşılır.
3. 2 nci fıkranın uygulanmasında ülke ifadesi o ülkenin kara sularını da kapsar.
Madde 19 – Üretimi birden fazla ülkede gerçekleştirilen eşyanın bir ülke menşeli sayılabilmesi için, o ülkede yeni bir ürün imal edilmesi veya imalatın önemli bir aşamasının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin o ülkede bu amaçla donatılmış işletmelerde yapılması gerekir.
Madde 20 – Esas amacının, Türkiye tarafından belirli ülkelerin eşyasına uygulanan hükümleri aşmak olduğu tespit edilen veya yapılan araştırma sonucunda hakkında bu yönde bir kanaat oluşan bir işçilik veya işlemle üretilmiş eşya, 19 uncu maddeye dayanılarak o ülke menşeli sayılmaz.
MENŞE ÇEŞİTLERİ
1. Eşyanın Tercihli Olmayan Menşei
Tamamıyla Türk menşeli ürünler ve de aramızda herhangi bir Serbest Ticaret Anlaşması olmayan ülkelerle yaptığımız ticari işlemler kapsamındaki ürünlerin ekonomik milliyetini ifade eder.
2. Tercihli Olan Menşeli Eşya
Aramızda bir Serbest Ticaret Anlaşması(STA) olan ülkelerle yaptığımız ticari işlemler kapsamındaki ürünlerin ekonomik milliyetini ifade eder.
Eşyanın Tercihli Rejimden Yararlanma Koşulları:
- Eşyanın STA kapsamında olması,
- Eşyanın STA ile belirlenen kurallar çerçevesinde menşeli olması,
- Eşyanın menşeli olduğunu gösteren ve ilgili STA ekinde yer alan geçerli bir menşe ispat belgesine sahip olması,
- Eşyanın anlaşma yapılan ülkeden doğrudan nakledilmiş olması. (Doğrudan nakliyat kuralı)
***Eğer eşya birden fazla ülkede üretilmiş ise;
o eşyanın menşeini belirlemek için küresel bazı Menşe Kurallar vardır. Bu kurallar 2’ye ayrılır;
- Düzenli Menşe Kuralları
- Düzensiz Menşe Kuralları
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Kuruluş Anlaşması eki ‘Menşe Kuralları Anlaşması’ tercihli olmayan menşe kurallarını ; «üyeler tarafından malların menşe ülkesinin tespit edilmesi için uygulanan yasa, yönetmelik ve genel uygulamaya ilişkin idari tespitler» olarak tanımlar.
Gümrük Kanununun 17-21 inci maddeleri ve Gümrük Yönetmeliğinin ise 33-43 üncü maddeleri tercihli olmayan menşe kurallarına ilişkindir.
İlgili Diğer Yazılar :